Murray Bookchin

Sociale ecologie en politiek

Bookchins radicale politieke ideeën over een duurzame en libertaire maatschappij

Er is slechts een klein deel van Bookchins werk in het Nederlands vertaald. In deze bundel zijn acht vertalingen van de meest kenmerkende en invloedrijke artikelen van hem opgenomen.
Bookchin werkt een innovatieve libertaire theorie uit, waarin de aandacht uitgaat naar het oplossen van de fundamentele ecologische, sociale, economische en politieke problemen van de moderne tijd. Hij meent dat de voornaamste ecologische vraagstukken, zoals klimaatverandering, uitputting van hulpbronnen en ernstige milieuvervuiling, een logisch en direct gevolg zijn van de onbeperkte groeitendensen van de kapitalistische economie. Bovendien stelt hij dat de uitbuiting van de natuur een rechtstreekse parallel heeft in de uitbuiting van de ene mens door de andere. Bookchin ontwikkelt in zijn werk het nieuwe idee van de ‘sociale ecologie’, dat uitgaat van respect voor de natuur en erkenning van de hoge complexiteit van natuurlijke processen.
Hij trekt de conclusie dat de menselijke maatschappij uit dient te gaan van onderlinge samenwerking en wederzijdse hulp. De ‘sociale ecologie’ geeft aan dat de moderne mens dient te streven naar een niet-hiërarchische ordening van de sociale, economische en politieke systemen. Op politiek terrein pleit Bookchin voor decentralisatie, lokaal bestuur en organisatie op ‘menselijke schaal’. De kleinschalige politieke gemeenschap is voor de mens de ideale vorm om zich als politiek actief wezen te ontwikkelen. Burgers dienen actief betrokken te zijn bij het nemen van politieke besluiten en invloed kunnen uitoefenen op het beleid.
Marius de Geus schreef een verhelderende inleiding over het leven en de denkbeelden van Murray Bookchin.
In een begeleidend artikel licht Roger Jacobs toe hoe Bookchin’s ‘sociale ecologie’ ten grondslag ligt aan het ‘democratisch confederalisme’, dat de Koerdische activist Abdullah Öcalan in zijn gevangenisgeschriften uitwerkte. In de Koerdische regio’s van Rojava en Bakur wordt er momenteel aan gewerkt deze op Bookchin geïnspireerde ideeën in praktijk te brengen. Daarbij ligt de nadruk op besluitvorming van onderaf en gelijkheid van man en vrouw.
 

“In de loop van de jaren heeft Murray Bookchin zijn opmerkelijke talenten en energie gewijd aan vele domeinen: geschiedenis, technologie, sociale organisatie, het streven naar rechtvaardigheid en vrijheid, en nog vele andere thema’s. In ieder geval heeft hij helderheid en inzicht voortgebracht, originele en provocatieve ideeën, en een inspirerende visie.”
Noam Chomsky

“Bookchins voorstellen zijn veruit de meest genuanceerde en radicale plannen voor het creëren van en het verantwoordelijke collectieve gebruik van de zogenaamde commons (alle natuurlijke hulpbronnen die we gezamenlijk bezitten) in een brede waaier van mogelijkheden.”
David Harvey
“De ecologische crisis, met zijn gewelddadige scheiding tussen mensheid en natuur, komt vooral voort uit de verdeeldheid tussen mens en mens. … Wanneer we opnieuw de duurzame weg van de natuurlijke evolutie willen inslaan en daarin een creatieve rol willen spelen, dan moeten we opnieuw ontwikkelingen op sociaal gebied in gang zetten en er een vindingrijke rol in spelen.”
Murray Bookchin

Murray Bookchin (1921-2006) stelt dat in de moderne industriële tijd de sterk groeiende bevolking op te kleine leefgebieden woont. Hierdoor zijn er onbeheersbare lokale afvalproblemen en allerlei vormen van vervuiling ontstaan, zoals water-, bodem-, en vooral luchtverontreiniging. Als oplossing ziet hij de ‘sociale ecologie’, een theoretisch model waarin hij als eerste denker de sociale, economische en politieke dimensie in de ecologische theorie integreert. Decentralisatie van de steden in zelfbesturende kleine eenheden en het gebruik van de lokale energiebronnen moeten zijns inziens de ecologische ramp waarop we afstevenen keren. Hij vat de ‘sociale ecologie’ op als een hefboom in de strijd van de burgers tegen de op continue groei gerichte kapitalistische economie.

Bookchin werkte een vernieuwend ‘anarchistisch’ model uit van maatschappelijke en politieke organisatie, waarin de participatie van gewone burgers en gemeentelijk zelfbestuur centraal staan. Hij zag hierin een essentiële rol weggelegd voor buurtcomités, wijkraden en een systeem van overkoepelende federale en confederale instellingen. Deze laatste instituties waren bedoeld voor het regelen van al die aangelegenheden die de grenzen van een bepaalde gemeente of provincie te boven gaan. Daarnaast houdt hij een pleidooi om de productieve ondernemingen onder de bevoegdheid van de lokale gemeentelijke assemblees te brengen.

Recensie op:

https://libertaireorde.wordpress.com/2018/03/18/murray-bookchin-sociale-ecologie-en-politiek-op-weg-naar-libertair-municipalisme/

> fragment