Voorwoord

Het wordt steeds duidelijker dat het denken van Macron, de kortgeleden herkozen Franse president, de toon zet voor politici als Rutte, al vele jaren premier van Nederland. Beiden gebruiken het neoliberale kapitalisme als panacee voor een ‘schone’ toekomst. Die ideologie wordt steeds destructiever. Gaandeweg neemt het aantal valse concepten toe dat in het kader van deze ideologie leeft en het politieke en maatschappelijke handelen stuurt.
De karakterschets die de Franse politicoloog Stéphane Rozès geeft van Macron, weerspiegelt het profiel van Rutte. Daarom is het goed die karakterschets hier te vertalen. Rozès stelt: ‘Macron weet als geen ander aandacht te vragen voor structurele hervormingen voor een bepaalde sociale klasse, die ook andere sociale klassen raken. Daarbij geeft hij aan de een weg, wat hij bij anderen weghaalt. Bovendien speelt hij groepen uit elkaar en kan hij vervolgens pochen dat hij zijn best zal doen om eenheid te bereiken.
Woorden en argumentaties worden door de politieke en sociaaleconomische aanhangers van het neoliberale kapitalistische denken verwrongen. De artikelen, vraaggesprekken, besprekingen van studies en boeken die in dit opzicht relevant zijn, heb ik tot items verwerkt. Die zijn in vijf afleveringen onder de algemene titel ‘Woordgebruik en maatschappijkritiek’ op de site Libertaire orde in de maanden januari en februari 2022 gepubliceerd.
Op die vijf genoemde afleveringen volgde een drieluik over kernenergie. De oorlog in Oekraïne bracht dit onderwerp in een stroomversnelling. De energiediscussie over gas en olie uit Rusland leverde de legitimatie op om te spreken over kernenergie als ‘groen’, waarmee Macron en Rutte hun ideologische lijn doortrokken. Eenzelfde soort bedotterij speelt ook op het agrarisch-industriële vlak, waarbij bijvoorbeeld het verbod werd opgeheven om pesticiden te gebruiken die dodelijk zijn voor insecten als bijen. Macron werd hiervoor op de vingers getikt door Brussel: het ontbreekt zijn (agrarisch) beleid aan ambitie op het vlak van milieu- en klimaatzorg.
Alles blijft vanuit het neoliberaal kapitalistische denken ‘sturen op groei en overvloed’. Dit is sturen op destructie. Daarom kan het geen kwaad iets over ‘soberheid’ te zeggen, waarmee ik het drieluik dan ook afsluit. Ook dit is oorspronkelijk op Libertaire orde gepubliceerd (in de maanden februari en april 2022).
Zoals gezegd richt ik mij vooral op woordgebruik en maatschappijkritiek. Ik houd mij bezig met de neoliberale kapitalistische optiek. Deze aandacht voor taalgebruik is zeker niet nieuw. Zo hield bijvoorbeeld Michel van Nieuwstadt zich in 1971 al bezig met het fascistisch taalgebruik in Nederland in het NSB-orgaan Volk en Vaderland.  En Noam Chomsky en Edward Herman waren dertig jaar geleden al met taal bezig in hun boek Manufacturing Consent: The Political Economy of the Mass Media (1988). Maar ik blijf aan de oppervlakte, waar zij de diepte ingegaan zijn.

Thom Holterman

> terug naar uitgave